Sinds 1 februari is er gemiddeld slechts 65 millimeter neerslag gevallen, terwijl 175 millimeter gebruikelijk is.
Het is al maanden ongekend droog. Door drie natte voorjaren op rij is de belangstelling voor maatregelen tegen droogte weggezakt. Eigen wateropslag, vochtsensoren, meetpalen en weerstations zijn uit beeld geraakt. Toch is het belangrijk om goed voorbereid te zijn, zowel op wateroverlast als op droogte, vindt René van Gastel, adviseur voor de buitenteelten.
Sinds 1 februari is er gemiddeld slechts 65 millimeter neerslag gevallen, terwijl 175 millimeter gebruikelijk is. Daarmee hoort 2025 inmiddels tot de 5% droogste jaren in de geschiedenis.
Adviseur René van Gastel (Groeibalans) heeft in de afgelopen weken vaker mails en appjes gekregen met de vraag: ’Het water begint op te raken, wat kan ik het beste doen?’ “Dit zijn vooral de telers met kleine silo’s of bassins. Uiteraard is het in de glastuinbouw makkelijker om water te verzamelen van het kasdek, maar iedereen heeft wel een bedrijfsgebouw waarvan hij zoveel mogelijk regenwater kan opvangen. Gemiddeld valt er 850 millimeter neerslag per jaar, dus een eigen opvang scheelt aanzienlijk in het gebruik van slootwater of bronwater. Ook als je slecht bronwater hebt, kun je het ontijzeren en in de voorraad bufferen. Bovendien is de temperatuur uit de voorraad met 15°C beter voor het gewas dan de 8°C die uit de grond wordt opgepompt.”
Steeds groter risico
De beschikbaarheid van water wordt een steeds groter bedrijfsrisico, vindt Van Gastel. „Als het een paar weken droog weer is, dan wordt er snel een onttrekkingsverbod uitgevaardigd voor extensieve teelten. Het zou me niet verbazen als zo’n verbod over enkele jaren gaat gelden voor alle teelten. Als je geen water meer mag oppompen, wat dan? Ik zou niet afhankelijk willen zijn van de besluiten van het waterschap.”
Belasting over bronwater
In België mogen telers maar een beperkt aantal kuub bronwater oppompen en moeten ze daar belasting over betalen. In Nederland mogen provincies ook belasting heffen, maar als dit al gebeurt, gaat het om kleine bedragen. “Ik sluit echter niet uit dat dit hier ook gaat toenemen. Het kan geen kwaad om op dit soort scenario’s voorbereid te zijn. Dus zorg dat je investeert in je watervoorziening. Dat is minstens zo belangrijk dan investeren in meer land. Met een groot bassin kun je langer vooruit in droge tijden.”
Vochtsensoren
Slechts een klein deel van de buitenbloementelers werkt met vochtsensoren die op verschillende diepten het bodemvocht bepalen. “Met dit weer kan de bovenlaag snel uitdrogen”, ziet Van Gastel. “Bij de tweede sensor op 40 cm diepte gaat het nog redelijk goed, maar wordt het al wat droger. Als deze laag te ver uitdroogt, duurt het langer voordat het vocht uit diepere bodemlagen door capillaire werking naar boven komt. Op 60 cm diepte is de vochtigheid nog goed. Heb je een jong gewas, dan moet je er kort op zitten met kleine beurtjes. Ook als je bodemherbiciden gebruikt, dan moet de grond vochtig zijn, anders werken ze niet. Het gewas moet wel droog de nacht in. Het is weliswaar geen schimmelweer, maar je moet het lot niet tarten.”
Experimenteren
Van Gastel en collega-adviseurs experimenteren nu bij een paar telers met automatisch watergeven. “Als de vochtsensoren onder een bepaalde waarde komen, dan geeft het weerstation een seintje en dan gaat de druppelinstallatie automatisch aan. Dat seintje zou ook naar de beregeningsinstallatie kunnen gaan. Een automatische regeling geeft veel rust op het bedrijf.”
Met de recente natte jaren is de aandacht voor vochtsensoren, meetpalen en weerstations weggezakt. “Er komen er niet meer bij”, ziet adviseur Van Gastel. „En in droge jaren daalt de belangstelling voor maatregelen tegen wateroverlast. We weten dat de weersextremen groter worden. Dus het is zaak om je voor te bereiden op drogere én nattere situaties.”
Teelten onder glas
In de substraatteelten onder glas staat de RO-installatie al lang aan. De meeste telers zijn daar op tijd mee begonnen, zegt Eugenie Dings (Flori Consult Group). De droogte levert hier geen problemen op. Dat geldt ook voor grondteelten zoals chrysant. „Er wordt volop slootwater en leidingwater bijgemengd”, ziet René Corsten, adviseur bij Delphy. “In de grond kun je daar vrij eenvoudig de bemesting op aanpassen vanwege de hogere EC. Het regenwater dat ze nog hebben, reserveren telers liever om mee te stomen. En osmosewater wordt bij voorkeur gebruikt voor de nevelinstallatie.”
Verbod op brijnlozing
Een verbod op brijnlozing, en daarmee op omgekeerde osmose, hangt al jaren in de lucht. En de Algemene Rekenkamer schrijft in een nieuw rapport dat het drinkwatergebruik in Nederland de komende jaren flink omlaag moet om tekorten te voorkomen. Dat wijst erop dat de druk op het water toeneemt. “In heel Nederland zijn overheden aan het nadenken over de watervoorziening”, merkt Guus Meis, beleidsspecialist water bij Glastuinbouw Nederland. “Het is goed als telers nu al kijken wat de mogelijkheden zijn in hun regio om water op te vangen en te verdelen. Daarbij is het de moeite waard om breder te kijken dan alleen het glastuinbouwgebied. Want het is duidelijk dat er strakkere grenzen komen aan het gebruik van oppervlaktewater en grondwater.”
Bron: Gfactueel
#Droogte #Watermanagement #DuurzameLandbouw #Vochtsensoren #Klimaatadaptatie #Glastuinbouw #Toekomstbestendig